Tarih
Türk Tarihi
- Ana maddeler: Türk tarihi ve Tarihi ve Çağdaş Türk devletleri
Anadolu Türklerinin tarihsel süreci günümüzden geçmişe şöyledir;
- Osmanlılar
- Anadolu Beylikleri
- Anadolu Selçuklu Devleti
- İlk Türk Beylikleri
- İlhanlılar
- Harzemşahlar
- Selçuklular
- Karahanlılar
- Uygurlar
- Göktürkler
- Hiung-nu'lar
|
Türk tarihi |
Tarihî ve Çağdaş Türk devletleri |
İmparatorluklar |
|
Diğer İmparatorluklar [ Göster ]
Saka İskit Devleti |
M.Ö. 7 – M.Ö. 2 |
Doğu Göktürk İmparatorluğu |
582 - 630 |
Batı Göktürk İmparatorluğu |
582 - 630 |
İkinci Göktürk İmparatorluğu |
681 - 744 |
Eyyubiler Devleti |
1171 - 1348 |
Delhi Türk Sultanlığı |
1206 - 1413 |
Çağatay Devleti |
1227 - 1370 |
Mısır Memlük Devleti |
1250 - 1517 |
İlhanlılar |
1256 – 1336 |
Safeviler |
1501 - 1722 |
|
Devletler
|
Devletler [ Göster ]
Çu Devleti |
M.Ö. 1050 - 249 |
Kuzey Hun Devleti |
48 - 156 |
Güney Hun Devleti |
48 - 216 |
Asya Avar Devleti |
216 - 552 |
Birinci Chao Hun Devleti |
304 - 329 |
İkinci Chao Hun Devleti |
328 - 352 |
Tabgaç Devleti |
386 - 557 |
Kuzey Liang Hun Devleti |
401 - 439 |
Hsia Hun Devleti |
407 - 431 |
Lov-lan Hun Devleti |
442 - 460 |
Doğu Tabgaç Devleti |
534 - 557 |
Batı Tabgaç Devleti |
534 - 557 |
Dokuz Oğuz Devleti |
? - ? |
Otuz Oğuz Devleti |
? - ? |
Onogur Devleti |
? - ? |
Türgiş Devleti |
717 - 766 |
Karluk Devleti |
766 - 1215 |
Kırgız Devleti |
840 - 1207 |
Tolunğulları |
868 - 905 |
Macarlar Devleti |
896 - 955 |
Kansu Uygur Devleti |
905 - 1226 |
Liang Şa-t'o Türk Devleti |
907 - 923 |
Doğu Türkistan Turfan- Uygur Devleti |
911 - 1368 |
Tana Şa-t'o Türk Devleti |
923 - 936 |
Akşitler |
935 - 969 |
Tsin Şa-t'o Türk Devleti |
937 - 946 |
Oğuz Yabgu Devleti |
? - 1000 |
Doğu Karahanlı Devleti |
1042 - 1211 |
Batı Karahanlı Devleti |
1042 - 1212 |
Fergana Karahanlı Devleti |
1042 - 1212 |
Suriye Selçuklu Devleti |
1092 - 1117 |
Kirman Selçuklu Devleti |
1092 - 1187 |
Türkiye Selçuklu Devleti |
1092 - 1307 |
Irak Selçuklu Devleti |
1157 - 1194 |
Basaraba Türk Devleti |
1330 - 1360 |
Akkoyunlu Devleti |
1350 - 1507 |
Karakoyunlu Devleti |
1380 - 1469 |
|
Anadolu Beylikleri [ Göster ]
Mengüçlü Beyliği |
1072 - 1277 |
Çaka Beyliği |
1081 - 1098 |
Dilmaçoğulları Beyliği |
1085 - 1192 |
Çubukoğulları Beyliği |
1085 - 1092 |
Danişmendli Beyliği |
1092 - 1178 |
Saltuklu Beyliği |
1092 - 1202 |
İnaloğulları Beyliği |
1098 - 1183 |
Ahlatşahlar Beyliği |
1100 - 1207 |
Artuklu Beyliği |
1102 - 1408 |
Erbil Beyliği |
1146 - 1232 |
Çobanoğulları Beyliği |
1227 - 1309 |
Karamanoğulları Beyliği |
1256 - 1483 |
İnançoğulları Beyliği |
1261 - 1368 |
Sâhipataoğulları Beyliği |
1275 - 1342 |
Pervaneoğulları Beyliği |
1277 - 1322 |
Tacettinoğulları |
? - ? |
Canikoğulları |
? - ? |
Menteşeoğulları Beyliği |
1280 - 1424 |
Candaroğulları Beyliği |
1299 - 1462 |
Karesioğulları Beyliği |
1297 - 1360 |
Germiyanoğulları Beyliği |
1300 - 1423 |
Hamitoğulları Beyliği |
1301 - 1423 |
Saruhanoğulları Beyliği |
1302 - 1410 |
Aydınoğulları Beyliği |
1308 - 1426 |
Tekeoğulları Beyliği |
1321 - 1390 |
Ramazanoğulları Beyliği |
1325 - 1608 |
Eretna Beyliği |
1335 - 1381 |
Dulkadıroğulları Beyliği |
1339 - 1521 |
Dobruca Türk Beyliği |
1354 - 1417 |
Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti |
1381-1398 |
Eşrefoğulları Beyliği |
? – 1326 |
Berçemeoğulları Beyliği |
? - ? |
Yarluklular Beyliği |
? - ? |
|
Atabeylikler [ Göster ]
Böriler |
1117 - 1154 |
Zengiler |
1127 - 1259 |
İl-Denizliler |
1146 - 1225 |
Salgurlular |
1147 - 1284 |
|
Hanlıklar [ Göster ]
Sibir Hanlığı |
515 - 576 |
Büyük Bulgarya Hanlığı |
630 - 665 |
İtil Bulgar Hanlığı |
665 - 1391 |
Peçenek Hanlığı |
860 - 1091 |
Tuna Bulgar Hanlığı |
981 - 864 |
Uz Hanlığı |
1000 - 1068 |
Kuman-Kıpçak Hanlığı |
1098 - 1239 |
Şeybani Hanlığı |
1506 - 1599 |
Özbek Hanlığı |
1428 - 1599 |
Kazak Hanlığı |
? - ? |
Kazan Hanlığı |
1437 - 1552 |
Kırım Hanlığı |
1440 - 1475 |
Kasım Hanlığı |
1445 - 1681 |
Astrahan Hanlığı |
1466 - 1554 |
Nogay Hanlığı |
1426 - 1563 |
Hive Hanlığı |
1512 - 1920 |
Küçüm Sibir Hanlığı |
1556 - 1600 |
Buhara Hanlığı |
1599 - 1785 |
Kaşgar-Turfan Hanlığı |
1800 - 1877 |
Hokand Hanlığı |
1710 - 1876 |
Kırgız Hanlığı |
1800 - 1876 |
Kazak Kırgızları Hanlığı |
1800 - 1876 |
Türkmenistan Hanlığı |
1860 - 1885 |
|
Cumhuriyetler [ Göster ]
Batı Trakya Türk Cumhuriyeti |
1913 - 1913 |
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti |
1918 - 1920 |
İdil Ural Devleti |
1918 - 1919 |
Doğu Türkistan Cumhuriyeti |
1920 - 1925, 1932 - 1934, 1944 - 1949 |
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti |
1921 - 1944 |
Hatay Cumhuriyeti |
1938 - 1939 |
Güney Azerbaycan Özerk Cumhuriyeti |
1945 - 1946 |
|
Günümüz
|
Cumhuriyetler [ Göster ]
Türkiye Cumhuriyeti |
1923 -... |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti |
1983 -... |
Azerbaycan Cumhuriyeti |
1991 -... |
Kazakistan Cumhuriyeti |
1991 -... |
Kırgızistan Cumhuriyeti |
1991 -... |
Özbekistan Cumhuriyeti |
1991 -... |
Türkmenistan Cumhuriyeti |
1991 -... |
|
Özerk Cumhuriyetler [ Göster ]
Doğu Türkistan |
1928 -... |
Karaçay |
1991 -... |
Balkar |
1991 -... |
Kırım Özerk Cumhuriyeti |
1991 -... |
Tataristan |
1991 -... |
Çuvaşistan |
1991 -... |
Başkortostan |
1991 -... |
Yakutistan |
1991 -... |
Altay |
1991 -.. |
Hakas |
1991 -... |
Tuva |
1991 -... |
Karakalpakistan |
1991 -... |
Gagavuzya |
1991 -... |
Taymir |
1991 -... |
|
Bu kutu: gör • değiştir
|
Türkler ve Anadolu
- Ana maddeler: Anadolu, Büyük Selçuklu Devleti ve Anadolu Selçuklu Devleti
Asya kıtası'nın Güneybatı ucunda yer alan bir yarımada olan Anadolu uluslararası kamuoyunda kabul gören diğer isimleri Ön Asya, Küçük Asya ve Asya Minör'dür. "Küçük Asya" tabiri, aynı anlama gelen Latince Asia Minor ve Yunanca Μικρά Ασία/Mikra Asia'dan türemiştir. Anadolu kelimesi Rumcada "doğu" veya "gün doğumu" anlamına gelen Anatolia kelimesinden kaynaklanır ve tarih belgelerinde bir bölge adı olarak geçmez.
Bu coğrafyaya "Türkiye" isminin ilk olarak Roma-Cermen İmparatoru Frederick Barbarossa (1123-1190) tarafından verildiği ifade edilmektedir. Resmî kayıtlarda ise, 19. yüzyıl Büyük Britanya yazışmalarında geçer.
Anadolu'da Türk devletlerinden önce Bizans İmparatorluğu tarih sahnesinde idi. Türkler Anadolu'ya geldiklerinde Peçenek-Kıpçak-Oğuz gibi pekçok Türk boyuna mensup yoğun Türk kitlesi mevcuttu. Bu Türkler, Bizans tarafından Anadolu'ya doğudan gelen akınlardan korunmak için yerleştirilmişti. Bunun dışında Anadolu'da salgın hastalıklar ve savaşlar yüzünden nüfusu gittikçe azalan Bizans ve anadolu ahalisi bulunmaktaydı. İlber Ortaylı'ya göre; Bizans halkı ile karışım başta din olmak üzere çeşitli sebeplerle hiç olmamış ya da en az seviyede olmuştur.
Anadolu medeniyetleri;
- Hititler
- Asurlular
- Frigler
- Lidyalılar
- Urartular
- İyonyalılar
- Likyalilar
Bizans medeniyeti;
Başta diplomatik ilişkiler olmak üzere pekçok kurum miras alınmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu
- Ana maddeler: Osmanlı İmparatorluğu, Islahat Fermanı ve Birinci Meşrutiyet
- Ana maddeler: Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı
Meclis-i Mebusan'ın açılışı, 1876
Osmanlı Devleti, Devlet-i Âliyye-i Osmaniyye (ya da Osmanlı İmparatorluğu)[5] 1299 senesinde şimdiki Türkiye Cumhuriyeti'nin Bilecik ilinin Söğüt ilçesinde, Anadolu Selçuklu Devleti zamanında Osman Bey tarafından Osmanlı Beyliği olarak kurulmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti Tarihi
- Ana maddeler: Türkiye Cumhuriyeti tarihi, Anadolu ve Atatürk Türkiyesi
Türkiye Cumhuriyeti, Atatürk ve silah arkadaşları tarafından, İstiklal Savaşının kazanılması ile, 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış ve savaşı kazanan devletlerce paylaşılmış Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu ve Trakya'da kalan toprakları üzerine kurulmuştur. İstiklal Harbi, Misak-ı Milli sınırları içinde ülke bütünlüğünü korumak, milli egemenliğe dayalı, tam bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak için tüm milletçe girişilen, çok cepheli bir savaştır.
Kurtuluş Savaşı'nda düşmana karşı koyan, ülkenin direniş örgütlenmeleri ve güçleri olan milli güçler, Osmanlı'nın son ordusu ile Kurtuluş Savaşı milis ve gönüllülerinden oluşan Kuvayı Milliye'dir.
Kuvayi Milliye, ülkenin dört bir yanının Yunan, İngiliz, Fransız, İtalyan birliklerince ele geçirildiği, Mondros Mütarekesi ile ülkeye ağır koşulların dayatıldığı, Osmanlı ordusunun silahlarının alınıp dağıtıldığı, her şeyin bitti sanıldığı günlerde, milletin tepkisi olarak doğan bir halk direnişidir.
12 Haziran 1919’da Havza'dan Amasya'ya gelen Mustafa Kemal Paşa buradan yayınladığı bildiri ile ülkenin içine düştüğü durumu açıklıkla saptıyor, çözümün bütün güçlerin birleşmesinden geçtiğini vurguluyordu. M.Kemal Amasya'da Anadolu ve Rumeli’de kurulan Mudafaa-i Hukuk Derneklerini birleştirme, kongreler yaparak tüm milletin kesin kararına dayalı yeni bir yönetim kurma amacıyla Amasya Tamimi’ni hazırlamıştır.[6]
Bu tamim milli egemenliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması yolunda atılan ilk adımdır. Milletin teşkilatlandırma ve mücadele yöntemleri belirginleşmiştir. Milli Egemenlik ve milli bağımsızlık fikri ilk kez ortaya atılmıştır.
8 Temmuz’da İstanbul’a görevinden ve askerlikten ayrıldığını bildirerek, Osmanlı Hükümeti ile tüm ilişkilerini sona erdiren Mustafa Kemal ertesi gün Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Şubesi’nin başkanlığına seçildi. 23 Temmuz 1919’da Mustafa Kemal’in başkanlığında toplanan Erzurum Kongresi'nde alınan karar;
“ |
Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez |
” |
|
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk üyeleri
Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihi
|
|
Kuruluş Dönemi |
Sevr Antlaşması
I. Dünya Savaşı
19 Mayıs 1919
Erzurum Kongresi
Sivas Kongresi
Kuvva-i Milliye
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Kurtuluş Savaşı
TBMM'nin kuruluşu
Misak-ı Milli
Lozan Antlaşması
|
Atatürk Dönemi ve Siyasal devrimler |
Türkiye Cumhuriyeti'nin Tek Partili Dönemi
Cumhuriyet Halk Partisi
Saltanatın Kaldırılması
Cumhuriyetin İlanı
Halifeliğin Kaldırılması
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
Şeyh Sait isyanı
Onuncu Yıl Nutku
Gençliğe Hitabı
|
Milli Şef; İsmet İnönü |
İsmet İnönü
Köy Enstitüleri
II. Dünya Savaşı
Milli Kalkınma Partisi
|
Türkiye Cumhuriyeti'nin Çok Partili Dönemi |
Çok partili dönem
Demokrat Parti
Adnan Menderes
27 Mayıs ihtilali
Türkiye İşçi Partisi
Suat Hayri Ürgüplü
Adalet Partisi
|
1970'li yıllar; Sağ-sol çatışması |
12 Mart Muhtırası
Ecevit Hükümetleri
Ecevit'e suikast
Milliyetçi Cephe Hükümetleri 24 Ocak Kararları
|
Siyasi yasaklar; 12 Eylül 1980 |
12 Eylül Darbesi
Kenan Evren
Turgut Özal
Anavatan Partisi
PKK sorunu
|
1990'lı yıllar; Eskilerin dönüşü |
Türkiye ve Avrupa Birliği kronolojisi
Demokratik Sol Parti
Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Erdal İnönü
Tansu Çiller
Refah Partisi
Necmettin Erbakan
Milliyetçi Hareket Partisi
|
Milli direnişi oluşturmada ikinci büyük adım olan ve 4 Eylül/11 Eylül 1919 tarihinde yapılan Sivas Kongresi'nde Mustafa Kemal Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin başkanı olarak seçilerek Milli Kurtuluş Savaşı’nın yetkili lideri haline gelmiştir.
27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal burasını Anadolu’daki direniş hareketinin merkezi olarak seçmiştir.
İstanbul'un işgalinden üç gün sonra, Atatürk ünlü 19 Mart 1920 tarihli bildiriyi yayımlayarak, Olağanüstü yetkiler taşıyan bir Meclisin Ankara'da toplanacağını bildirerek Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş temellerinin Ankara'da atılmasını sağladı.
Atatürk 21 Nisan'da yayınladığı ikinci bir bildiri ile, Meclis'in 23 Nisan günü toplanacağını ve açılış töreninin nasıl yapılacağını duyurdu.
TBMM, 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Paşa'yı (Atatürk), başkanlığa seçti. Mustafa Kemal Paşa, kendi öncülüğünde kurulan TBMM'nin başkanlığını Cumhurbaşkanı seçildiği gün olan 29 Ekim 1923 tarihine kadar sürdürdü.
- Ayrıca bakınız: Türk Kurtuluş Savaşı, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı, ve Türk Kurtuluş Savaşı kronolojisi