| Türkiye İlleri Genel |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Coğrafya ve İklim
- Ana maddeler: Türkiye'nin coğrafi bölgeleri, Türkiye'deki dağlar ve Türkiye'nin buzulları
- Ana maddeler: Türkiye'nin nehirleri, Türkiye'nin havzaları ve Türkiye'nin Milli Parkları
Türkiye'nin coğrafi bölgeleri
Türkiye'nin toprakları 36° - 42° Kuzey paralelleri ve 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Kabaca bir dikdörtgeni andırır ve genişliği 1.660 kilometredir. Göller dahil kapladığı alan 814.578 km²'dir. Marmara Bölgesi % 8,5, Ege Bölgesi % 12, Akdeniz Bölgesi % 16, İç Anadolu Bölgesi % 18, Karadeniz Bölgesi % 18, Doğu Anadolu Bölgesi % 21, Güneydoğu Anadolu Bölgesi % 7,5 yer tutar. Trakya'nın yüzölçümü 24.370 km² dir. Türkiye'nin kara sınırlarının uzunluğu 2.573 km, adalar dahil sahil uzunluğu 8.333 kilometredir.
Türkiye 6-21 Haziran 1941 tarihinde yapılan Birinci Türk Coğrafya Kongresi'nde 7 ana coğrafi bölgeye ve 21 coğrafi bölüme ayrılmış, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden dördüne komşu olduğu denizin adı verilmiştir, diğer üç bölge de Anadolu bütünü içindeki konumlarına göre adlandırılmışlardır.
Akdeniz Bölgesi %16, Doğu Anadolu Bölgesi %21, Ege Bölgesi %12, Güneydoğu Anadolu Bölgesi %7.5, İç Anadolu Bölgesi %18, Karadeniz Bölgesi %18, Marmara Bölgesi %8.5, yer tutar.
Ülkenin yarısından fazlası, yükseltisi 1.000 metreyi aşan yüksek alanlardan oluşur. Yaklaşık üçte biri orta yükseklikteki ovalar, yaylalar ve dağlar, yüzde 10'u da alçak alanlarla kaplıdır. En yüksek ve dağlık alanlar doğu kesimde yer alır. Kuzey kesimini Kuzey Anadolu Dağları, güney, doğu ve güneydoğu kesimlerini de Toroslar engebelendirir. Ülkenin en yüksek noktası, Ağrı Dağı'nın 5.166 metreye erişen doruğudur. Başlıca geniş düzlükler Çukurova, Konya Ovası ve Harran ovalarıdır. Kaynağı ve denize döküldüğü yer ülke sınırları içinde olan en uzun akarsu 1.355 kilometre uzunluğundaki Kızılırmak'tır. En büyük doğal göl, 3.713 km² alan kaplayan Van Gölü'dür. 817 km²'lik alana yayılan Atatürk Baraj Gölü ise ülkenin en büyük yapay gölüdür. Türkiye'nin en büyük adası olan Gökçeada'nın yüzölçümü 279 km²'dir. Kara parçalarının toplam alanı 770,760 km², su alanlarının toplam alanı ise 9,820 km²' dir.
| Dağlar |
Nehirler |
Ovalar |
Göller |
Adalar |
Milli Parklar |
| Ağrı Dağı, 5.137 m |
Meriç Nehri |
Çukurova |
Van Gölü |
Gökçeada, 279 km² |
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı |
| Palandöken, 3.176 m |
Kızılırmak |
Amik Ovası |
Tuz Gölü |
Balıkesir Marmara Adası, 177 km² |
Manyas Kuş Cenneti |
| Cudi Dağı, 4.135 m |
Yeşilırmak |
Konya Ovası |
Beyşehir Gölü, 656 km² |
Bozcaada, 36 km² |
Kızıldağ Milli Parkı |
| Süphan Dağı, 4.058 m |
Fırat Nehri |
Harran Ovası |
Eğridir Gölü, 468 km² |
Uzunada, 25 km² |
Köprülü Kanyon Milli Parkı |
| Kaçkar Dağı, 3.932 m |
Sakarya Nehri |
Kestel Ovası |
Akşehir Gölü, 353 km² |
Balıkesir Alibey Adası, 23 km² |
Düdensuyu Mağarası |
| Erciyes Dağı, 3.917 m |
Gediz Nehri |
Barak Ovası |
İznik Gölü, 298 km² |
Balıkesir Paşalimanı Adası, 21 km² |
Marmaris Milli Parkı |
| Uludağ, 2.543 m |
Murat Nehri |
Iğdır Ovası |
Burdur Gölü |
Balıkesir Avşa Adası, 21 km² |
Kaçkar Dağları Milli Parkı |
| Amanos Dağları, 3.271 m |
Dicle Nehri |
Bursa Ovası |
Kovada Gölü |
|
Göreme Tarihi Milli Parkı |
| Toros Dağları |
Seyhan Nehri |
Erzurum Ovası |
Manyas Gölü |
Sapanca Gölü |
Beyşehir Gölü Milli Parkı |
| Munzur Dağı |
Ceyhan Nehri |
Erzincan Ovası |
Eymir Gölü |
|
Aladağlar Milli Parkı |
| Hasandağı |
Göksu Nehri |
Seyhan Ovası |
Salda Gölü |
|
Karatepe-Aslantaş Milli Parkı |
| Aladağlar |
Çoruh Nehri |
Yüksek Ova |
Erçek Gölü ve kuş cenneti |
|
Beydağları Sahil Milli Parkı |
| Kaçkar Dağları |
Büyük Menderes |
Kembos Ovası |
|
|
|
| Buzul (Cilo) Dağı, 4.135 m |
|
|
|
|
|
Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, dağların konumu ve yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesi, farklı özellikte iklim tiplerinin doğmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Kuzey Anadolu Dağları ile Toros Sıradağları, deniz etkilerinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu yüzden iç kesimlerde karasal iklim özellikleri görülür.
- Akdeniz iklimi: Akdeniz ve Ege Denizi kıyılarında etkili olan bu iklim tipi, Marmara Denizi'nin güney kıyısına kadar sokulur. Kıyıdan yaklaşık 800 metre yüksekliğe kadar bu iklimin özellikleri görülür. Bu iklim tipinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.
- Karadeniz iklimi: Türkiye'nin kuzey kıyılarında, dağların denize bakan yamaçlarında görülen bir iklim tipidir. Bu iklimde yaz sıcaklığı, Akdeniz ikliminde olduğu kadar etkili değildir. Kış mevsimi, güney kıyılarına göre soğuk geçer. Yağış miktarı fazladır.
- Karasal iklim: Türkiye'nin denizlerden uzak, yeryüzü şekillerinin meydana getirdiği engellerden dolayı deniz etkisinden yeterince yararlanamayan kesimlerinde karasal iklim görülür. İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile Trakya'nın iç kesimleri karasal iklimin etkisi altındadır. Buralarda mevsimlik ve günlük sıcaklık farkları büyük, yağışlar genel olarak azdır. Kışlar uzun, soğuk ve karlı, yazlar kısa fakat sıcaktır.
8.000 yıldan bu yana tarım yapılan Çukurova, ayrıca Ege Bölgesi, Bafra ve Çarşamba ovaları dünyanın en bereketli topraklarından sayılır. Tropikal bitkiler de dahil (mersin , anamur gibi dar bir alanda yapılan tropikal meyve tarımı da dahil.) dünyadaki sebze ve meyve çeşitlerinin %90'ı Türkiye'de yetişir.
Türkiye'de Görülen İklim Çeşitleri
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
